Tentoonstellingskast met archeologische vondsten

Vanaf zaterdag 25 mei 2024 kan iedereen tijdens de openingsuren van de bibliotheek vrij een kijkje komen nemen aan de tentoonstellingskast met archeologische vondsten. In deze kast worden de vondsten getoond die gevonden zijn op het Charles Wellensplein, aan de Priesterse Heidestraat in Linkhout en aan de Zelemsebaan in Meldert.

Op deze pagina is er nog extra informatie te vinden over de inhoud van de tentoonstellingskast.

Objecten op legger A

  • A1

Geglazuurd kruikje
14e – 16e eeuw
Aardewerk

Eén van de weinige complete vondsten. Gevonden op de bodem van een waterput. Het kruikje kon gedateerd worden in de 14e – 16e eeuw (de volle en late middeleeuwen). Op de foto is het kruikje te zien vlak na de ontdekking.

 

  • A2 + A3 + A4 + A6

Apothekersflesje
19e - 20e eeuw
Glas

Een apothekersflesje of medicijnflesje werd gebruikt voor het opslaan van vloeistoffen, vaak medicinaal. De vijf flesjes op deze legger zijn samen gevonden in een afvalkuil. Na gebruik zijn ze waarschijnlijk weggegooid en begraven.

  • A5

Apothekersflesje met kurk
19e - 20e eeuw
Glas, kurk

Bijzonder aan dit flesje is dat de kurk is bewaard.

  • A7

Stop karaf
19e - 20e eeuw
Glas

In het centrum van Lummen hebben verschillende grachten gelegen als afscheiding tussen percelen of als afwatering. Deze glazen stop van een karaf is gevonden in een van deze grachten.

  • A8

Apothekersflesje met tekst
19e - 20e eeuw
Glas

Dit apothekersflesje is geblazen van bruin glas. Op een van de scherven staat de tekst EXTERNE. De volledige tekst was ooit (USAGE) EXTERNE, voor uitwendig gebruik. Een aanwijzing die ook nu nog wordt gegeven bij medicijnen.

Objecten op legger B

  • B1

Wit geglazuurde borden, met merk
19e - 20e eeuw
Aardewerk

Dit servies staat ook nu nog in de huizen bij mensen. Er liggen scherven van een melkkan, een pot en een bord. Op de bodem van de kan staat een stempel van de fabrikant Boch Freres Keramis. De fabriek staat nu bekend als Villeroy en Boch, bekend van o.a. toiletpotten.

  • B2

Roodbakkend aardewerk, geglazuurd
15e – 16e eeuw
Aardewerk

Roodbakkend aardewerk verwijst naar de kleur van de klei na het bakken. Op de breukvlakken is de rode kleur zichtbaar. De scherf is afkomstig van een bord versierd met verschillende kleuren glazuur. De afbeelding toont een voorbeeld van een compleet bord.

  • B3

Bodem bloempot
Nieuwe tijd
Aardewerk

Over de functie van dit stuk aardewerk is geen twijfel. Het gat in de bodem is het kenmerk van een bloempot.

  • B4

Bodem steengoed kan
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

Dit grijze aardewerk wordt ook wel steengoed genoemd. Het is hard en heeft vaak een laagje zoutglazuur. De bodem heeft een kenmerkende gewelfde voet.

  • B5

Steengoed, geglazuurd
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

Het grijze steengoed aardewerk kent verschillende stijlen afhankelijk van het productiecentrum. Deze scherf is waarschijnlijk afkomstig van het type Westerwald met een grijze glazuurlaag en blauwe versieringen.​

  • B6

Steelkom
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

In een grote afvalkuil is veel gevonden waaronder deze scherven. De steelkom is de voorloper van onze steelpan. Op de foto is met een lijn de kuil aangegeven in de grond op een verticaal en horizontaal vlak.

  • B7

Spinsteen
800 - 450 v.Chr.
Aardewerk

Een spinsteen werd gebruikt om van ruwe wol draden te maken. Het is een soort kraal waar een stokje doorheen werd gestoken. Aan het uiteinde van het stokje werd de wol verbonden. Door het stokje te laten draaien werd de wol in elkaar gedraaid en ontstond een draad.

  • B8

Voorraadpot proto-steengoed met stempel
13e – 15e eeuw
Aardewerk

Bijzonder aan deze voorraadpot is de stempel in de vorm van een anker. Het aardewerk is waarschijnlijk gemaakt in Langerwehe en is een voorganger van het steengoed.

  • B9

Keltische armband
175 – 125 v.Chr.
Glas

Het topstuk van deze tentoonstellingskast is dit kleine stukje glas. Het is een fragment van een Keltische armband uit de tweede eeuw voor Chr. Van deze armbanden worden altijd kleine stukjes gevonden waardoor men denkt dat ze gebruikt werden als ruil-/betaalmiddel.

Objecten op legger C

  • C1

IJzerzandsteen, bouwmateriaal
Datering onbekend
Steen

IJzerzandsteen werd lokaal gewonnen en gebruikt als bouwmateriaal. De steen is nu nog te zien in de oude kerktorens in de regio. Ook in de moderne kerk van Lummen is ijzerzandsteen gebruikt. Dit fragment komt waarschijnlijk uit een fundering van een gebouw.

  • C2

Daklei
Datering onbekend
Leisteen

De daklei is herkenbaar aan de vorm en is afkomstig van een dak van een gebouw in Lummen.

  • C3

Daklei
Datering onbekend
Leisteen

Deze daklei heeft een gaatje waarmee de lei werd vastgespijkerd op de houten daken.

  • C4

Steengoed kruik
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

In een van de opgegraven waterputten op het Charles Wellensplein zijn deze scherven van een steengoed kan gevonden. Het oor van de kan is versierd met een rolstempel.

  • C5

Tand, dierlijk
Datering onbekend
Been

Onder het Charles Wellensplein zijn veel dierlijke resten gevonden. Deze tand lag in een afvalput.

  • C6

Diverse botfragmenten, dierlijk (voor C14-onderzoek)
Datering onbekend
Been

De archeologen hebben deze botten verzameld voor C14-onderzoek. Met dit onderzoek kunnen de botten worden gedateerd en dus ook de greppel/afvalkuil/etc. waarin ze zijn gevonden. C14 of koolstof 14 zit in elk voorwerp, zoals botten en hout. De hoeveelheid C14 neemt af in de tijd. Door de hoeveelheid te meten kunnen archeologen de ouderdom van een voorwerp bepalen.

  • C7

Pijp
17e – 18e eeuw
Aardewerk

Pijpen werden gemaakt van witte pijpaarde. Hoe kleiner de pijp, hoe ouder. Tabak was vroeger namelijk erg kostbaar en werd in kleine hoeveelheden gerookt.

  • C8          

Patacon (medaillon ter versiering van brood) met feesttafereel
17e – 18e eeuw
Aardewerk

Een patacon is een medaillon waarmee broden werden versierd voor speciale gelegenheden zoals een bruiloft. Op deze patacon staat een feesttafereel. Er zit een persoon aan een gedekte tafel. Naast de tafel staat een ander iemand met een kruik in de hand.

  • C9

Pijp met hielmerk
17e – 18e eeuw
Aardewerk

Soms werd een versiering of merk aangebracht op de pijp. Dit merkje zit op de hiel, onder de kop aan het uiteinde van de steel.

  • C10

Sleutel
Datering onbekend
IJzer

IJzer blijft niet zo goed bewaard als aardewerk, glas of steen. De ijzeren sleutel is na de opgraving gaan roesten en valt uiteen.

  • C11       

Kledingspeld
Volle middeleeuwen
Brons

Met een kledingspeld werd kleding bijeen gehouden. De bronzen versierde speld werd mogelijk gedragen op een mantel. Het brons is in de loop van de tijd groen verkleurd.

  • C12

Munten
Datering onbekend
Koper  

In de resten van een oude kelder onder het plein zijn verschillende munten gevonden. De munten zijn door het gebruik versleten en konden helaas niet geïdentificeerd worden.

  • C13       

Munt wapen van Beieren
1650-1688
Koper

Munten zijn dankbare vondsten voor archeologen. Ze zijn goed te dateren waardoor ze belangrijke informatie geven over de context waarin ze gevonden worden. Deze munt van Maximilaan Hendrik van Beieren heeft een datering van 1650-1688. De kelder waarin deze munt gevonden is kan dus niet gebouwd zijn vóór deze jaren. Dit wordt een terminus post ante quem genoemd.

Objecten op legger D

  • D1         

Botten paard (merrie) uit dierbegraving
Datering onbekend
Been

Een bijzondere vondst zijn de dierbegravingen. De botten zijn afkomstig van een paard dat compleet werd begraven. Specialisten kunnen veel informatie uit de botten halen. Het dier was volgroeid en 150 centimeter hoog. In de botten zagen de specialisten ook sporen van artrose. De tanden zijn onderzocht met C14 en gaven een datering tussen 1630-1810.

  • D2

Kaak met tanden paard uit dierbegraving
Datering onbekend
Been

Het gebit van het paard is onderzocht door specialisten. Het dier bleek een merrie omdat de hoektanden ontbraken in het gebit.

  • D3

Kaak met tanden koe
Datering onbekend
Been    

In de kuil zijn naast het paard ook de resten van een koe gevonden.

Objecten op legger F

  • F1          

Bodem urn
Bronstijd
Aardewerk

Dit is de bodem van een urn, de rest ontbreekt. In het aardewerk zitten veel stukjes steen wat een kenmerk is voor aardewerk uit de Bronstijd. De stukjes steen zijn gebruikt als magering om de klei te verschralen. Klei zonder magering krimpt te hard tijdens het bakken en breekt daardoor makkelijk.

  • F2

Fragment urn
Bronstijd
Aardewerk

Van de urn is de bodem en een stukje van de wand bewaard. Voor het bakken is de binnenkant glad afgestreken en zo gebakken dat het zwart is gekleurd.

  • F3          

Bijl
Midden- of laat-neolithisch (ca. 2200 v.Chr.)
Steen

Op basis van het type van de bijl kan deze worden gedateerd in midden of laat neolithicum. In de omgeving zijn meer vondsten gedaan uit deze periode. Het kan zijn dat deze bijl ritueel is achtergelaten.

  • F4

Munten
Verschillende dateringen
Koper

De drie muntjes zijn tijdens de opgraving met de metaaldetector gevonden. Ze zijn moeilijk leesbaar maar op één munt staat duidelijk een jaartal, 1827.

Objecten op legger G

  • G1 + G2

Fragment kling
Steentijd
Silex

Een kling werd gebruikt om snijden. Van grote stukken vuursteen sloeg men kleine reepjes met messcherpe randen.

  • G3         

Bel voor vee
Laat Romeins
IJzer

De complete veebel is een bijzondere vondst. De bel heeft om de nek van een dier gehangen zodat ze beter vindbaar waren. In de bel zit nog een ring waar de klepel aan heeft gehangen. De groene vlekken op het ijzer wijzen op onzuiverheden, waarschijnlijk zit er koper in het metaal. Op basis van de vorm is de bel gedateerd in de late romeinse periode.

  • G4

Fragment bot met punt-cirkelversiering
Datering onbekend
Been

Het stukje been is verbrand en daarom wit gekleurd. Het kleine stukje is bijzonder omdat het versierd is met een gravering. Deze gravering staat bekend als een punt-cirkelversiering en komt al vanaf de Romeinse tijd voor.

  • G5         

Fragment pot met versiering
IJzertijd
Aardewerk

Op het fragment zijn gekruiste lijnen aangebracht.

  • G6         

Spinsteen
Late IJzertijd
Aardewerk

Een spinsteen werd gebruikt om van ruwe wol draden te maken. Het is een soort kraal waar een stokje doorheen werd gestoken. Aan het uiteinde van het stokje werd aan de wol verboden. Door het stokje te laten draaien werd de wol in elkaar gedraaid en ontstond een draad. Opvallend is dat deze spinsteen is verbrand, het aardewerk is zwartgeblakerd.

  • G7

Schaal, zwartgebakken
Romeins
Aardewerk

In een afvalkuil uit de Romeinse tijd is veel aardewerk gevonden. Tussen de scherven zitten delen van twee schalen. De bodem van een van de schalen is zwartgeblakerd door het gebruik in een open vuur.

  • G8         

Argonne-terra sigillata
Laat- Romeins (4e eeuw n.Chr.)
Aardewerk

Terra sigillata is een fraai soort gebruiksaardewerk uit de Romeinse tijd. Het oppervlak is bestreken met een slib waardoor een glimmende rode buitenkant ontstaat. Op de kom zijn ook vaag de resten van een stempel zichtbaar. Het patroon is getekend.

Nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang het laatste nieuws uit Lummen in je inbox