Geschiedenis
De Kleen Meulen werd gebouwd vóór 1715. De toenmalige eigenaar was Louis Pierre van der Marck (1674-1750). Zijn zoon Louis Engelbert van der Marck (1701-1773) erfde de molen in 1750. Zijn dochter Louise Marguerite van der Marck (1730- 1820) erfde op haar beurt de molen. Ze was gehuwd met hertog Charles Marie Raymond van Arenberg. Deze laatste overleed in 1778.
In 1782 was de molen dringend aan vernieuwing toe. De gebouwen waren nog uit hout en leem opgetrokken. Er werd bijgevolg een nieuwe molen gebouwd, ditmaal in steen. Op 8 januari 1783 werd deze nieuwe molen gekeurd en geschat door Cornelis Verschuren en Jean Geerts, beide beëdigde molenmakers. Voor het keuren en schatten van het ijzerwerk werd Adrien Henri Kaltermans, beëdigd meestersmid, aangesteld. Jean Verboven was de toenmalige huurder en uitbater (ook van de Grote molen).
Nadat Louise Marguerite van der Marck overleden was, bleven haar goederen onverdeeld, tot de familie van Arenberg ze in 1837 verkocht. De Kleen Meulen werd samen met kasteel De Burg, de boerderij en de omliggende gronden voor 94 100 fr. aan Laurent Palmers uit Hasselt verkocht. Bij zijn overlijden in 1846 kwam de molen in het bezit van zijn echtgenote en zijn dochter Catharine Palmers. Ze was gehuwd met Henri Gerard Briers.
In februari 1849 werd een onderzoek ingesteld om een nieuwe peilnagel te plaatsen. De molenaars durfden immers het water wel eens tegen te houden en het peil zodoende hoger te laten komen dan toegelaten was. Dit kon overstromingen en dijkbreuken veroorzaken. Vandaar de peilnagel.
Henri Gerard Briers was ook eigenaar van de windmolen van Lummen. Deze werden beide op 15 maart 1869 verhuurd aan Louis Deceuster (°Houthulst 25.08.1823) en zijn echtgenote Therese Vandebroek (°Houtvenne 02.02.1826). Toen Henri Gerard Briers overleed, erfden zijn echtgenote en hun kinderen Frederic, Amedeus, Edmond, Carelie en Alix zijn bezittingen. Toen huurder Louis op 18 juni 1872 overleed, bleef zijn weduwe samen met een van haar zonen, Henri, de molen uitbaten tot ze deze op 5 maart 1875 verlieten en de inboedel verkocht werd.
Op 15 maart 1875 kwam Pierre Rodiers (°Kuringen 05.01.1844) er wonen. De huur voor de twee molens bedroeg 2 350 fr. per jaar. Pierre was gehuwd met Marie Josepha Horions (°Lummen 05.12.1854). Angele Rodiers (°Kuringen 12.09.1948), de zus van Pierre, was gehuwd met Pierre Horions (°Lummen 12.06.1852). Deze namen de Kleen Meulen over voor de som van 1 550 fr. per jaar. De Kleen Meulen was een olieslagmolen en een graanmolen. De molen was toen geschat als volgt: de graanmolen (koren en boekweit) voor 2 115,75 fr. en de oliemolen voor 1 282,96 fr.
In 1893 was de molen eigendom van Edmond Briers. Toen in augustus 1914 de eerste wereldoorlog uitbrak en de Duitsers het dorp Lummen in brand staken, was de molen reeds eigendom van burgemeester Henry Briers-le Boucher d'Hérouville en zijn schoonbroer Ernest Delamine. Huurder Denis Horions heeft niet al te veel oorlogsschade geleden: de totale schadevergoeding bedroeg 118,50 fr. In 1923 werd Henry Briers alleen eigenaar. In 1954 kocht de familie Robijns-Kempeneers de molen. In 1966 werd Fernand Vanderaerden eigenaar.
In 1931 werd de olieslagmolen op de linkeroever ontmanteld en als magazijn gebruikt. Het binnenwerk van de graanmolen bleef bewaard, maar het waterrad verdween in 1967 of 1968. Het molencomplex onderging in 2002-2004 een ingrijpende restauratie. Het molentechnisch werk werd uitgevoerd door Adriaens Molenbouw uit Weert. Ten bate van de vispassage werd een nevengeul aangelegd. Op 15 juli 2008 werd een nieuw waterrad uit gietijzer en staal (gewicht 4 ton) geplaatst.
De molen werd volledig maalvaardig gemaakt. De inhuldiging gebeurde in april 2009 met een tweedaags molenfeest. De gerestaureerde molen wordt elke zaterdag in werking gezet. Er is dan een molenaar aanwezig om de nodige uitleg te geven. Een bezoek is gratis. Kom gerust langs!
Meer informatie over molens in Vlaanderen vind je op www.molenechos.org.
(Informatie: ‘Onze Lummense molens, molenaars en bakkers’, een uitgave van de Geschied- en Heemkundige Kring Groot-Lummen, te koop aan de UiTbalie tegen 8,00 euro)
Locatie
De Kleen Meulen bevindt zich aan de Mangelbeek in het gehucht Schalbroek, in de Mangelbeekstraat 56. Ze is het vertrekpunt van een bewegwijzerde wandeling van 3 km door het Lummensbroek. Aan de Kleen Meulen ligt ook een vakantiewoning die je kan huren voor een verblijf in deze prachtige omgeving.
Ze bevindt zich op het Limburgse fiets- en het Lummense wandelroutenetwerk.